ITF ve Standart Dağıtım Kodu
Dünyada 100’e yakın barkod mevcuttur. Aşağıda ITF barkodlarının temellerini öğrenmek adına kısa bir giriş yer almaktadır.
Barkodlar hakkında öğrenmeniz gereken her şey bu kılavuzda!
Bu kılavuz EAN, KOD39 VE KOD128 gibi 1D kodlarının yapısının ve standartlarının anlaşılması için kolay bir anlatım sunar.
ITF
ITF, “Interleaved Two of Five” ifadesinin kısaltılmış halidir. Oluklu mukavva kutular üzerine basılan standart dağıtım kodu olarak yaygın şekilde kullanılır.
Aşağıda gösterildiği gibi 5’te 2 olarak adlandırılan birkaç tip vardır. Hepsi 5 çubuk üzerinden (boşluk) 2 geniş çubuk (boşluk) içeren aynı kompozisyonu kullanan tek bir karakteri temsil eder. Ancak, bileşimlerinin benzer olmasına rağmen, kodları tamamen farklıdır.
5’te 2’nin çeşitleri:
| Interleaved “2 of 5” (ITF) | Detaylar bu bölümde açıklanmıştır. |
|---|---|
| Endüstriyel “5’te 2” | Bu kod, geçmişte endüstriyel uygulamalarda kullanılmıştır. Bu kod, bilgileri boşluklara değil, yalnızca çubuklara verildiğinde, kod boyutu artar.
Dağıtım yönetimi dışında artık pek çok alanda kullanılmamaktadır. |
| Matrix “5’te 2” | Bu kod, çubukların ve boşlukların her ikiside de bilgi içerdiğinden endüstriyel “5’te 2”’den farklıdır. |
| COOP “5’te 2” | Bu kod, tüketici kooperatif organizasyonunda (co-op) kullanılır ve COOP kodu adı verilir. |
| IATA | Bu kod, hava taşımacılığı (hava kargosu) yönetimi için kullanan IATA (International Air Transport Association-Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği) tarafından kullanılır. |
ITF Bileşeni
• ITF, bir karakter temsil etmek için 5 çubuk (boşluk) kullanır. Beş çubuktan ikisi geniş olduğu için “2/5” olarak adlandırılmıştır.
• ITF’de, aşağıda gösterildiği gibi, çubuklarla temsil edilen karakterler boşluklarla temsil edilen karakterlerle araya eklenir
| Karakter | Çubuk modeli |
|---|---|
| Başlangıç |  |
| 2 |  |
| 3 |  |
| 5 |  |
| 8 |  |
| Bitiş |  |
• İlk karakter 5 çubukla temsil edilirken ikincisi 5 boşlukla gösterilir. Bu nedenle, ITF’nin her zaman çift basamakları vardır. (“5 basamaklı ITF” yoktur.)
•Çubukların ve boşlukların her ikisi de bilgileri içerdiğinden ITF’nin yüksek yoğunluklu bileşeni vardır.
• Başlatma/Durdurma karakterleri kullanılmaz. Ancak, başlamayı ve durmayı temsil eden çubuk modelleri kullanılır.
ITF Bileşeni
ITF aşağıdaki tabloda belirtilen karakterleri kullanarak oluşturulur. Temsil edilebilen karakterler yalnızca sayılardır (0’dan 9’a).
| Karakter | Çubuk modeli |
|---|---|
| Başlangıç | |
| 0 |  |
| 1 |  |
| 2 |  |
| 3 |  |
| 4 |  |
| 5 |  |
| 6 |  |
| 7 |  |
| 8 |  |
| 9 |  |
| Bitiş | |
ITF Bileşeni
ITF, yüksek veri yoğunluklu bir barkod olduğundan aşağıda açıklanan özellikleri sunar:
• Etiket boyutu, aynı basamaklara (digits) sahip diğer kodların etiket boyutundan daha küçük olabilir.
• Barkodları küçük alanlara bastırmak kullanışlıdır.
• Etiket boyutu aynıysa diğer kodlara kıyasla daha çok veri içerebilir. (Sayı basamakları artabilir)
• Etiket boyutu ve basamak sayıları aynıysa geniş çubuk genişliği olabilir.
• Çubuk (bar) genişliği daha genişse barkod okuyucunun barkodu okuması kolaylaşır. Uzaktan barkod okuma da uygulanabilir.
Barkod uzunluğunun karşılaştırması
Aşağıdaki modeller, aynı dar çubuk genişliği ve aynı bilgi miktarı kullanıldığında her bir barkod tipinin uzunluklarının değişiminin karşılaştırmasını göstermektedir. Görüldüğü üzere, ITF en kısasıdır.
ITF Uygulamaları
• ITF, küçük bir alanda daha fazla bilgi kullanılmasına ihtiyaç duyulduğunda kullanılır.
• Oluklu mukavva kutulara basılacak standart dağıtım kodu için kullanılır.
ITF’nin Dezavantajları
ITF’nin pek çok avantajı olmasına rağmen, bileşimi nedeniyle olası “okumayı atlama” sorununa da sahiptir. Okuma atlaması, “3852”’yi temsil eden barkodun bazı basamaklarını atlayarak “38” olarak göstermesi, dolayısıyla yanlış okuması anlamına gelmektedir.
Lazer ışını solda gösterildiği gibi eğik bir yönde tarama yaptığında barkod “38” olarak okunur
Standart Dağıtım Kodu
ITF temelli standart dağıtım kodu detaylıca açıklanmaktadır.
Tam Zamanında İhtiyaçlar
Süpermarketler gibi perakende mağazaları mümkün olduğunca geniş alan sağlamak amacıyla envanteri (stoğu) azaltmayı hedefler. Bu talebi karşılamak adına üreticiler ve satıcılar talep edilen ürünü, istenilen zamanda ve istenilen miktarda, hatasız bir şekilde teslim etmek zorundadır. Bu uygulama, “tam zamanında sistem” olarak adlandırılır ve aşağıda açıklanmış olan durumların gerçekleşmesine neden olur.
(1) Paketlemenin çeşitlendirilmesi
Perakendeciler, 120 adet veya 10 adet gibi çeşitli birim miktarlarında sipariş verirler. Bu nedenle, 120 adet veya 10 adet gibi talepleri karşılayabilmek adına çeşitli paketleme boyutları geliştirilir.
(2) Ana dağıtım aracı olarak kamyon taşımacılığı
Teslimin miktarının azaldığı ve sıklığının arttığı zamanda kamyon taşımacılığı dağıtımda en önemli görevi üstlenir. Ancak, mevcut trafik koşullarında, bir kamyonun yüklenmesi ve boşaltılması için uzun süre park etmesine izin verilmez. Bu nedenle paketlerin, belirtilen saatte gelmesi beklenen kamyona yüklenebilmesi için hazırlanması (seçilmesi) gerekmektedir. Eğer bütün sipariş fişleri o anda kontrol edilirse hepsinin zamanında kamyona yüklenmesi çok fazla zaman alır.
Standart Dağıtım Kodunun Oluşturulması
Standart dağıtım kodu, dağıtım çeşitlendirme trendlerine cevap verebilmek için oluşturulur. Standart dağıtım kodu, pakette bulunan ürünlerin EAN kodlarının içeriklerini ve paketleme verilerini gösterir (paketlerdeki ürün miktarı). Standart dağıtım kodu barkod tarafından okunduğunda, ürünün kendisi ve miktarı anında bilinebilir. Bu dağıtım sistemindeki “alım, toplama”, “çeşitlendirme, sınıflandırma”, “ürün kontrolü”, “stok kontrolü” ve “stok sayımı” gibi pek çok şeyin makul hale getirilebilmesini sağlar.
Standart Dağıtım Kodunun Bileşimi
Standart dağıtım kodu, paketlenen ürünün EAN kodu ve ön ekli dağıtım tanımlama kodundan oluşur.
(2) Ana dağıtım aracı olarak kamyon taşımacılığı
Dağıtım tanımlama kodu, 1 basamak (digits) kullanarak paketlemede karışan ürünlerin içeriğini ve miktarını gösterir. Miktarı belirtmek için paketteki ürünün gerçek miktarını göstermez. Miktara karşılık gelen kod kullanıcılar tarafından tanımlanır.
Tanımlama kodu
| Dağıtım tanımlama kodu | Tanım |
|---|---|
| 0 | Karışık ürünler içeren paket |
| 1～7 | Aynı ürünün paketteki miktarı |
| 8 | Rezerve |
| 9 | Eklenti sürümü |
Örnek: Aynı ürünler farklı şekillerde paketlendiyse farklı dağıtım tanımlama kodu kullanılır.
Standart Dağıtım Kodunun Bileşimi
Standart dağıtım kodunun boyutu, 1mm’lik standart dar çubuk genişliğine bağlı olarak 0,25 büyütme aralığında 1,2’ye kadar büyütülebilir veya küçültülebilir (büyütme oranı: 1). (İhracat için 0,625-1,2 aralığında büyütme uygulanır.)
| Büyütme | Barkod uzunluğu |
|---|---|
| 1.2 | 171mm |
| 1.0 | 143mm |
| 0.8 | 114mm |
| 0.625 | 89mm |
| 0.40 | 57mm |
| 0.25 | 36mm |
ITF Neden Kullanılır?
ITF, eğer etiket boyutu ve basamak (digits) sayıları aynıysa, diğer kodlara kıyasla daha geniş dar çubuk genişliğine izin verir. Bu sayede, düşük baskı kaliteli yazıcılar bile ITF kodunu bastırabilir. Dahası, daha geniş dar çubuk genişliği barkodun uzak mesafeden okunabilmesine olanak tanır.
Eklenti Sürümü Nedir?
Eklenti sürümü, standart dağıtım kodunun standart versiyonundan sonra eklenen dağıtım kodudur. Jambon ve sosisli gibi, fiyatların her bir ürünün paketinin ağırlığına göre farklılık gösterdiği ürünlerde kullanılır. Eklenti sürümü, 1 haneli kontrol basamağından ve ölçülen değeri temsil eden beş basamaktan (digits) oluşur. Eğer ondalık nokta gerekiyorsa, üçüncü ve dördüncü basamaklar arasına yerleştirilmelidir. Eklenti sürümü yerine, CODE128 temelli olan “GS1-128” şu anda ölçülen değerleri gösteren bir kod olarak kullanılır.
A: Eklenti sürümü
Eklenti Sürümü Nedir?
Barkodlar, flekso baskı kullanılarak oluklu mukavva kutulara basılmaktadır (reçine veya kauçuk kabartma baskısı kullanan yazdırma metodu). Oluklu mukavvanın yüzeyi tamamen düz olmadığından, flekso baskı makinesinin baskı basıncı eşit olarak (düz bir şekilde) uygulanamaz. Bu da bozuk bir barkoda neden olabilir. Direkt baskı basıncının barkod üzerinde yoğunlaşmasını önlemek ve baskı basıncını eşit tutmak için taşıyıcı barkod kullanılır.
A: Taşıyıcı çubuk
Barkod Okuyucular
Barkodun Temelleri
EAN
Barkodun Temelleri
CODE 39 ve Kodabar
