Ölçümün Temelleri
Uluslararası Birimler Sistemi (SI)
Uluslararası Birimler Sisteminin arkasındaki ana ilke, dünyanın neresinde yapılırsa yapılsın uzunluk, ağırlık ve zaman gibi ölçümler için aynı değerleri elde etmektir. Bu sistem için kullanılan birimlere “SI birimleri” denmektedir. Bu sistem, 1960 Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferanslarında (CGPM) kurulmuştur. “SI” kısaltması “Le Système International d’Unités” anlamına gelmektedir.
Uluslararası Birimler Sistemi aşağıda açıklanmış olan üç ana kategoriden oluşur.
• Ana birimler
• Ek birimler
• Türetilmiş birimler
| ▼ Ana birimler ▼ Ek birimler ▼ Türetilmiş birimler ▼ Referans alınan bilgiler |
|---|
Ana birimler
| Ölçü | Birim Adı | Birim Sembolü | Tanımı |
| Uzunluk | Metre | m | Işığın boşlukta 1/299792458 saniyede kat ettiği mesafeyi ifade etmektedir. |
| Ağırlık | Kilogram | kg | Ağırlık birimini temsil etmektedir. Uluslararası prototip kilogramın ağırlığı. |
| Zaman | Saniye | s | Sezyum 133 atomunun temel durumunun iki aşırı ince seviyesi arasındaki geçişi temsil eden radyasyonun 9192631770 periyotlarının süresi. |
| Akım | Amper (Akım şiddeti) | A | Sabit akım, sonsuz uzunlukta, görmezden gelinebilecek dairesel kesitli ve boşlukta 1 m arayla yerleştirilmiş iki düz paralel iletkende tutulursa, bu iletkenler arasında metre başına 2×10-7 Newton’a eşit bir kuvvet üretebilecek olan sabit akım. |
| Termodinamik sıcaklık | Kelvin | K | Suyun üçlü noktasının termodinamik sıcaklığının 1/273.16’sını ifade etmektedir. |
| Madde miktarı | Mol | mol | 0.012 kilogram karbon 12’deki atom sayısı kadar temel varlık içeren bir sistemin madde miktarı. (Açık bileşime sahip nesnelerle sınırlıdır.) Temel varlıklar, madde ve enerjiyi oluşturan atom altı parçacıklardır. |
| Aydınlatma | Kandela | cd | 540×1012 hertz frekansında monokromatik radyasyon yayan ve bu yönde steradyan başına 1/683 watt radyan yoğunluğu olan bir kaynağın belirli bir yöndeki ışık şiddetini temsil etmektedir. |
Ek birimler
Türetilmiş birimler
Türetilmiş birimler, temel birimler ile tamamlayıcı birimlerin ve çarpma ve bölmenin matematiksel sembollerinin birleşimidir.
| Ölçü | Birim Adı | Birim Sembolü |
| Alan | Metrekare | m2 |
| Hacim | Metreküp | m3 |
| Hız | Metre/saniye | m/s |
| İvme | Metre/saniye kare | m/s2 |
| Dalga sayısı | Karşılıklı sayaç | m-1 |
| Yoğunluk | Kilogram/metreküp | kg/m3 |
| Akım yoğunluğu | Metrekare başına amper | A/m2 |
| Manyetik alan gücü | Amper/metre | A/m |
| Konsantrasyon (madde miktarının) | Metreküp başına mol | mol/m3 |
| Belirli hacim | Kilogram başına metreküp | m3/kg |
| Parlaklık | Metrekare başına kandela | cd/m2 |
Bazı türetilmiş birimlere farklı isimler verilir.
Referans alınan bilgiler
On tamsayı kuvvetlerini gösteren SI birim örnekleri
| Çarpan/Değişken | Ön ek | Sembol | Çarpan/Değişken | Ön ek | Sembol |
| 1018 | exa | E | 10-1 | deci | d |
| 1015 | peta | P | 10-2 | centi | c |
| 1012 | tera | T | 10-3 | milli | m |
| 109 | giga | G | 10-6 | micro | µ |
| 106 | mega | M | 10-9 | nano | n |
| 103 | kilo | k | 10-12 | pico | p |
| 102 | hecto | h | 10-15 | femto | f |
| 10 | deka | da | 10-18 | atto | a |
SI dışındaki birimler
| Ölçü | Birim Adı | Birim Sembolü | Tanımı |
| Zaman | Dakika | min | 1min=60s |
| Saat | h | 1h=60min | |
| Gün | d | 1d=24h | |
| Düzlem açısı | Düzey | ° | 1°= (π/180) rad |
| Dakika | ′ | 1′= (1/60) ° | |
| Saniye | ″ | 1″= (1/60) ′ | |
| Hacim | Litre | l, L | 1l=1dm3 |
| Ağırlık | Ton | t | 1t=103kg |
İdeal ölçüm sistemini seçebilmek için bilinmesi gereken ölçüm ve ipuçları hakkında her şeyi içeren ve mutlaka okunması gereken bir kılavuz!
Bu kılavuzda, ölçüm sistemlerinin tanıtılmasının yanı sıra kalınlık, dış çaplar, şekil ve daha fazlasını ölçmek için kullanılabilecek en iyi yöntemler ayrıntılarıyla anlatılmıştı.
