Depolama ve Kargo Taşıma

Bu bölümde, lojistiğe ilişkin işlevlerde nakliye ve teslimatın yanı sıra depolama ve kargo taşıma işlemlerinin de temel görevleri açıklanmaktadır. Depolama terimi, alışıldık ve anlaşılması oldukça kolay olmasına rağmen herhangi bir depoda veya lojistik merkezinde yükleme ve boşaltma, nakliye, depolama yönetimi, gruplandırma ve çeşitlendirme gibi pek çok farklı işlemi bünyesinde topladığından kargo taşımasının kapsamını anlamak daha zor olabilir. Dolayısıyla, lojistik maliyetlerinin büyük bir bölümünü oluşturduklarından, bu işlevler hakkında detaylı bir açıklama faydalı olacaktır

Temel Lojistik Bilgileri ve Geliştirme Noktaları Tek Kılavuzda!

Sevk edilen mallardaki artışın işgücü gerektirmesinden dolayı oluşan sorunlar “Lojistik Krizi”ni doğurmuştur. Bu kılavuz, herhangi bir çalışma sahasında verimliliği artırmak için kullanılabilecek lojistik sisteminin temellerini ve iyileştirme noktalarını ele almaktadır.

Depolama ve Kargo Taşıması Nedir?

Bu bölümde, depolama ve kargo taşımanın anlamı, farklılıkları ve görevleri açıklanmıştır.

Zamansal Boşluğu Doldurabilmek ve Pazara Düzenli Bir Şekilde Mal Tedarik Edebilmek İçin Depolama Gereklidir

Depolama, ürünlerin depolarda ve lojistik merkezlerde depolanması işlemi olarak tanımlanabilir. Üreticiler ve tüketiciler arasındaki geçici açığı kapatabilmek adına piyasaya istikrarlı bir şekilde mal tedariki sağlamak için önemli bir adımdır. Buna ek olarak, depolarda ve lojistik merkezlerde ürünlerin kalitesinin ve değerinin korunması da oldukça önemlidir. Örneğin, taze balık, sebze ve meyvelerin saklanması ve korunması, dondurucu ve soğuk depoların geliştirilmesiyle önemli ölçüde iyileşmiştir. Depolamada için önemli olan lojistik merkezleri ise şu şekilde özetleyebiliriz: dağıtım merkezleri (DC), transfer merkezleri (TC) ve süreç dağıtım merkezleri (PDC).

Kargo Taşıma, Depolarda ve Lojistik Merkezlerinde Toplu Taşıma Faaliyetlerini İfade Etmektedir

Kargo taşıma, kargo yükleme ve boşaltma, sevkiyat, depolama, toplama ve gruplandırma gibi depolardaki ve lojistik merkezlerdeki genel faaliyetleri ifade etmektedir. Kargo taşıma işleminin temel işlevi altı göreve ayrılır: Çeşitlendirme/sınıflandırma, istifleme/stok alma, sevkiyat, depolama (tahsis), gruplandırma ve toplama olarak belirtilebilir. Bu görevler, lojistikte verimliliği ve kaliteyi sağlayabilmek adına oldukça önemlidir. Özetle, kargo taşıma işlemi lojistiğin çok önemli bir parçasını oluşturur ve dolayısıyla kargo taşımasında olabilecek kayıplar, lojistik maliyetlerini doğrudan artırır. Kargo taşıma pek çok farklı görevi kapsadığından daha sonra en yaygın işlevler ayrıntılı olarak açıklanacaktır.

Alım Kontrolü Nedir?

Perakendeciler genellikle bu ürünleri son kullanıcıya satmak için alırlar. Üretim sürecinde gerekli olan hammadde ve parçalar ürün olarak satın alınır ve sevk edilir. Lojistikte de aynı şekilde olmak üzere, her gün kargo kabul edilir, denetlenir, depolanır ve pazarlara gönderilir.

Kargo alınır.
Gelen kargo kontrol edilir.
Mallar depolanır.
Mallar depolandıktan sonra dağıtım işlemleri ve paketleme yapılır

Öncelikle, gelen kargo, listeye göre doğrulanır ve ürünler, miktarlar ve kalite denetlenir. Kontrol, kabul denetimini de kapsayabilir ve alınan kargoda herhangi bir sorun yoksa mallar depoya alınır. Daha sonra ise mallar depolanır ve gerektiğinde dağıtım işlemleri ve paketleme yapılır. Az miktarda mal alma durumu söz konusuysa, depolama ve denetim veri yönetimi için defter kaydı tutulabilir. Ancak, kayıt işlemi genellikle büyük miktarda kargo alan depolarda ve lojistik merkezlerinde taşınabilir bilgisayarlar sayesinde yapılır. Stok yönetimi, kargo teslim alındığında ve kontrol edildiğinde taşınabilir bir bilgisayar kullanılarak elde edilen verilere göre, depolamadan sevkiyata kadar kargo üzerinde gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla, büyük miktarda kargo alımı durumunda sürecin bilgisayarlar aracılığıyla kayıt altına alınması artık oldukça hızlı, sorunsuz ve doğru bir şekilde gerçekleştirilebilmektedir.

Malzeme Taşıma Nedir?

Malzeme taşıma, kargo taşıma işini (örneğin, sınıflandırma, yükleme ve boşaltma, sevkiyat ve sıralama) daha verimli hale getiren makineler için kullanılan genel bir terimdir. Başka bir ifadeyle, genel olarak kargoyu hareket ettirmeyi veya taşımayı otomatikleştirmeyi kolaylaştıran makineleri ifade eder. Bu işlem, el arabaları, paletler, forkliftler (yük kaldırma aracı) ve konveyörler (yük taşıyıcı) gibi basit makinelerin yanı sıra işçilik gereksinimini ve yükleme sürelerini oldukça azaltan endüstriyel robotları ve otomatik depoları kapsamaktadır. Son yıllarda geliştirilen makinelere örnek olarak, malzeme taşıma, otomatik toplama makineleri, RFID etiketleri kullanan ürün yönetim makineleri ve otomatik taşıma ve sıralama yapan makineler de dahil olmuştur.

Envanter Alınması Nedir?

Envanter almak, stoktaki tüm öğelerin sayılarının, türlerinin ve kalitesinin kontrol edildiği bir işlemdir. Pek çok kişi, küçük perakende mağazaları tarafından bile, hesapları kapatmadan önce envanter alındığını düşünür. Stokta kalan ürün sayısı sayılır ve kâr miktarının doğru bir şekilde belirlenebilmesi için envanterin değeri kontrol edilir. Dolayısıyla, bu işlem doğru ticari kararlar verebilmek için yararlıdır. Envanter almak, stok ve işletme yönetimi için oldukça önemlidir. Ancak, tüm malların detaylıca kontrol edilmesi gerektiğinden, büyük miktarda işçilik, zaman ve maliyet gerektirir. Bu nedenle, depo veya lojistik merkezi gibi geniş kapsamlı bir tesiste bu süreci yürütmek zor olabilir. Envanterin alındığı zaman aralığında işlemlerin tümü veya en azından bir kısmı durdurulmalıdır. Buna karşın, günlük işlerde depolama yönetimi doğru bir şekilde yürütülürse, söz konusu verilerin eklenmesiyle envanter alma yükü büyük ölçüde azaltılabilir. Envanter yönetimi, işlemlerle ilgili kararlarının (ör. çeşitlendirme, yükleme ve boşaltma, sevkiyat ve sıralama) daha hızlı ve daha verimli bir şekilde alınmasına yardımcı olmak için eş zamanlı olarak gerçekleştirilebilir. En basit anlatımla, genellikle kargoyu hareket ettirmeyi veya taşımayı otomatikleştirmeyi kolaylaştıran makineleri ifade ettiği söylenebilir. Bu işlem, el arabaları, paletler, forkliftler (yük kaldırma aracı) ve konveyörler (yük taşıyıcı) gibi basit makinelerin yanı sıra işçilik gereksinimini ve yükleme sürelerini oldukça azaltan endüstriyel robotları ve otomatik depoları kapsamaktadır. Son yıllarda geliştirilen makinelere örnek olarak, malzeme taşıma, otomatik toplama makineleri, RFID etiketleri kullanan ürün yönetim makineleri ve otomatik taşıma ve sıralama yapan makineler de dahil olmuştur.

Toplama Nedir?

Envanter veya depodaki ürünler için siparişlerin alındığı iş (dağıtım merkezi işi)

Work in which the various products received that day are sorted for specific delivery destinations (transfer center work)

Toplama, sevkiyat talimat formlarında (toplama listesi) yazan bu ürünlerin parça numaralarını ve miktarlarını kontrol ederek sevk edilecek ürünleri bir araya getirme işlemidir. İki tür toplama yönteminden bahsetmek mümkündür: Bunlar, ürünlerin her bir sevkiyat yeri için ayrı ayrı toplandığı tekli toplama yöntemi ve önceden toplanan ürünlerin sevkiyat noktasına göre sıralandığı toplam toplama yöntemidir.

Tekli seçim/toplama metodu, sevkiyat talimat formunda (toplama listesi) yazan ürünlerin aranıp sevk edildiği en bilindik yöntemdir. Bu yöntem sipariş toplama olarak da adlandırılabilir ve çeşitli ürünleri pek çok farklı nakliye noktasına gönderebilmek için kullanılır. Bu toplama yöntemi, oldukça esnek olduğundan ve ürünler toplandıktan hemen sonra sevk edilebildiğinden postayla sipariş vermek ve diğer işletmeler için uygundur. Ancak, çalışanların depoda ürün ararken zaman harcamaları ve çaba sarf etmeleri gerekmeleri gibi bir dezavantajı da bulunmaktadır.

Toplam seçim yöntemine sınıflandırma yöntemi de denir. Bu yöntem, az sayıda varış noktasına büyük miktarda birkaç farklı türden ürünü gönderebilmek için idealdir. Ürünler bütün olarak toplanır ve böylece işçiler üzerindeki yük azaltılır. Ancak, ürünleri ayırmak için alan da gerekmektedir. Bu yöntemin dezavantajları olarak, ürünlerin sıralanma durumlarını bilmenin ve beklenmedik ürün eklemelerinin üstesinden gelmenin zor olması sayılabilir.

Toplama Sistemler

Bu bölüm, toplama sistemlerini açıklayabilmek adına bir giriş niteliğinde hazırlanmıştır. En basit toplama yöntemi, bir kişinin sevkiyat talimat formuna (toplama listesi) bakarak ürünleri aramasını sağlamaktır. Ancak, bu sistemde işçi kaynaklı hataların meydana gelme olasılığı yüksek olduğundan daha fazla zaman ve çaba harcama gerektirir. Günümüzde amaca ve ürünlere göre pek çok farklı toplama sistemi kullanılmaktadır.

Toplama Listesi: Sorumlu herhangi bir kişinin sevkiyat talimat formuna (toplama listesi) bakarak ürün adlarını ve miktarlarını kontrol ettiği ve ürünleri aradığı en basit toplama yöntemidir. Bu yöntemin uygulanması kolay olsa da çalışanın güvenilirliğine ve hızına bağlı olduğundan işçi kaynaklı hataların riski yüksektir. Hataları riskini en aza indirmek içinse ürünler sevk edilmeden önce barkodlu ürünlerin kontrol edilmesi gibi denetimler gerekmektedir.
Dijital Toplama Sistemi (DPS): Bu toplama yönteminde kargo ve ürünlerin depolandığı raflara dijital ekranlar takılır ve ürünler ekranda belirtilen talimatlara göre toplanır. Bu sistem, çalışanlara ürünleri yalnızca göstergelere bakarak bile seçim yapabilme imkânı sunduğundan herhangi bir deneyime gerek duymadan işleri kolaylıkla yapabilirler. Dijital toplama sisteminin sunduğu en önemli avantaj olarak sunulabilecek bu işlem, işçi kaynaklı hataları en aza indirmeyi sağlar. Bu sistem, herhangi bir depoya kolaylıkla uyarlanabildiği ve ekranlar eklenebildiği için de tercih edilmektedir.
Barkodlar: Bu yöntemin asıl amacı, sevkiyat talimatı bilgilerini barkodlara ekleyerek ürünlerin barkodlarının okunması sayesinde toplama işlemini gerçekleştirmektir. Yanlış ürünün seçilmesi durumunda, hatayı önleyebilmek için barkod tarayıcı veya taşınabilir bilgisayar bir hata sesi çıkartır veya titreşir.
RFID Etiketleri: Yanlış ürünün seçimini önleyebilmek adına kablosuz ağ üzerinden bilgi alışverişi yapabilmeye olanak tanıyan RFID (radyo frekansı tanımlayıcı) etiketleri ürün raflarına takılabilir. Barkod yönteminde olduğu gibi herhangi bir ürün okumasına gerek duyulmadığından ve bu durum da daha hızlı çalışmayı mümkün kıldığından oldukça avantajlı bir yöntemdir.

Gruplandırma

Toplama işleminde olduğu gibi sıralama işlemi de nakliye işinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Manuel sıralama ve otomatik sıralama, en yaygın iki ana sıralama yöntemi kategorisi olarak sunulabilir. Sıralamayı işçilerin veya makinelerin yapmasına bağlı olarak birbirlerinden ayrışırlar. Bu işlemi yapabilmek için kullanılan ve sıralayıcı olarak adlandırılan makine, çoğunlukla otomatik sıralama için kullanılır. Sıralama, kargonun gruplandırma alanına nasıl getirildiğine bağlı olarak üç ana türe ayrılır

Stok Türü (Dağıtım Merkezi)
Stok, lojistik merkezlerde tutulmakta ve envanterden alınan kargolar sınıflandırılmaktadır.

Geçiş Tipi (Transfer Merkezi)
Stok, lojistik merkezlerde tutulmaz ve alınan ürünler sınıflandırılır

Dağıtım İşleme ve Envanter Türü (İşleme Dağıtım Merkezi)
Herhangi bir fabrikada üretilen ürünler olduğu gibi getirilir ve sınıflandır

Sevkiyat Denetimi Nedir?

Teslim alma kontrolünde olduğu gibi, sevkiyatın içeriği nakliye sırasında karşılaşılabilecek hatalara karşı kontrol edilir ve nakliye denetimi olarak adlandırılır.

Siparişin içeriği için sevkiyat talimat formu (toplama listesi) hazırlayın.
Ürünleri nakliye talimat formuna (toplama listesi) göre seçin.
Dağıtım işlemlerini uygulayın.
Kontrol.
Paketleme.
Sevkiyat.

Sevkiyatta, siparişin içeriği için bir sevkiyat talimat formun (toplama listesi) hazırlanmalı ve sorumlu işçi, sevkiyat talimat formuna (toplama listesi) göre ürünleri seçmelidir. Kısaca açıklamak gerekirse, ürünler toplandıktan sonra gerektiği şekilde dağıtım işlemleri yapılır, ürünler paketlenmeden önce herhangi bir sorun olup olmadığının tespitini yapabilmek için sevkiyat denetimi yapılır ve son olarak ürünler paketlenerek gönderilir. Veriler, toplama ve sevkiyat kontrolü sırasında, teslim alma işlemi sırasındakiyle aynı şekilde kaydedilir. Ürünler, teslim alındığında bir tür barkod veya 2D kod verilerek taşınabilir bir bilgisayar yardımıyla yönetiliyorsa, depo yönetimi ve stok yönetimi düzgün bir şekilde gerçekleştirilebilir.