Lojistik Ekipmanlarının Rolü (Malzeme Taşıma Cihazları)
Malzeme taşıma, işçiler için büyük bir zorluk olan kargo taşıma işlerinde yük taşıma işlemlerini kolaylaştırmak ve işgücünden tasarruf etmek amacıyla kullanılan makine ve ekipmanlar için kullanılan genel bir ifadedir. Bu makine ve ekipmanlara malzeme taşıma cihazları denmektedir. Bu bölümde, lojistik şantiyelerde kullanılan malzeme taşıma cihazları işlevlerine göre ele alınmıştır.
Temel Lojistik Bilgileri ve Geliştirme Noktaları Tek Kılavuzda!
Sevk edilen mallardaki artışın işgücü gerektirmesinden dolayı oluşan sorunlar “Lojistik Krizi”ni doğurmuştur. Bu kılavuz, herhangi bir çalışma sahasında verimliliği artırmak için kullanılabilecek lojistik sisteminin temellerini ve iyileştirme noktalarını ele almaktadır.
Lojistikte Kullanılan Ekipmanlar: Malzeme Taşıma Cihazları
Lojistik şantiyelerdeki kargo yükleme, boşaltma ve nakliye gibi işlemler oldukça ağır iş yükü getirmektedir. Malzeme taşıma cihazı da lojistikte daha verimli çalışılmasını sağlayabilmek adına kullanılan makineler için genel bir terimdir. Bu makineler, hammaddelerin taşınması, işleme sürecindeki işler ve tamamlanmış ürünler dahil olmak üzere çeşitli görevleri yerine getirmektedir. Bu nedenle, lojistik şantiyelerinde çeşitli malzeme taşıma cihazları kullanılmaktadır. Bunlara forkliftler (yük kaldırma araçları), yük arabaları, paletler, konveyörler (yük taşıyıcılar), taşıma robotları, sıralayıcılar, toplama sistemleri ve otomatik depolar dahildir.
Yükleme
Yükleme işlemi, kamyonlara yük yüklemek için yapılan işi ifade ederken boşaltma işlemi, yükü kamyondan boşaltma işidir. Yükleme ve boşaltma işlemleri, akla muhtemelen forklift, yani yük kaldırma araçlarını getirebilir. Herhangi bir liman bölgesinde, kargo yükleyen ve boşaltan forklift sürücülerine rastlamak olasıdır.
Forkliftler
Forkliftler fabrikalar, lojistik depolar, liman tesisleri ve kargo terminalleri dahil pek çok yerde kullanılmaktadır. Ağır yükleri kolayca kaldırabildikleri ve küçük bir yarıçapta dönüş yapabildikleri için istenilen açıda ve yönde dönebilirler. Çeşitli forklift şekillerinden ve boyutlarından bahsetmek mümkündür ve aşağıdaki gibi açıklanabilirler.
Forkliftin Tanımı
Forklift, kargonun yüklendiği aracın ön tarafında bulunan (örneğin, çatal veya ram) ve yukarı ve aşağı hareket edebilen bir direk ile donatılmış, bir tür motorlu bir kargo taşıma ve nakliye aracıdır.
Başlıca Forklift Tipleri
Dengeli forklift
Reach-type forklift ve diğerleri
Başlıca Güç Kaynakları
Motor
Bataryalar ve diğerleri
Paletleme Makinesi
Paletleme makineleri, yükü bir palete otomatik olarak yükleyen makinelerdir. Paletleyiciler, ürünleri gereken seviyelerde yükleyen yüksek seviyeli paletleyiciler ve düşük seviyeli paletleyiciler ile endüstriyel robotları kullanarak kargoyu tutan (emme) ve istifleyen paletleme robotları olarak ikiye ayrılır.
Paletten Boşaltma Makinesi
Paletleme makinelerinin yaptığı işin tam tersini yapan, paletlere istiflenmiş kargoları boşaltan ve malzeme taşıma cihazı olarak kullanılan bir tür palet kaldırıcıdır. Paletleme makinelerinde olduğu gibi, elleçlenen yükün türüne göre çeşitli palet boşaltma makineleri vardır.
Konteyner İstifleme ve Boşaltım Sistemleri
İstifleme, konteynere kargo yükleme işini ifade ederken ve boşaltım, bir konteynerden kargoyu indirme işi olarak tanımlanabilir. Yükleme ve boşaltma işlemlerinin genellikle manuel olarak veya bir forklift ile yapılabilmesine rağmen istifleme ve boşaltma, konteynerden ambarın içine bir bantlı konveyör (taşıyıcı) bağlanmasıyla istifleme ve boşaltma yardım makinesi kullanılarak daha verimli hale getirilebilir. Bu sayede, daha az işçilik gerektirir.
Depo İçi Taşıma
Herhangi bir depoda veya teslimat merkezinde kargo taşımak için kullanılan en yaygın malzeme taşıma aracı bir tür yük veya el arabasıdır. Bunun yanı sıra, kendi kendine hareket edebilen otomatik güdümlü araçlar (AGV), vinçle taşıma sistemleri ve rafları taşımak için kullanılan robotlar da akla gelebilir.
Otomatik Yönlendirmeli Araç (AGV)
Otomatik güdümlü araç (AGV), otomatik bir şekilde kendi kendini yönlendirebilen bir araçtır. Genellikle, manyetik bant veya manyetik çubuklar, ray sisteminde olduğu gibi zemine kurulur ve bu sayede, taşıma aracı kendi kendine hareket eder. Konveyör tipi AGV’ler, düz gövde/ağır yük tipi AGV’ler, alçak zeminli AGV’ler ve yedek AGV’ler de dahil olmak üzere uygulamaya göre birçok AGV tipi vardır.
Vinçle Taşıma Sistemi
Bu araçlar, mevcut boş alanı kullanarak tavana monte edilen raylar sayesinde çalışan araçlardır. Otomatik güdümlü araçlara benzer şekilde, yük araçları kendi kendine hareket etme özelliğine sahiptir. Kargo taşıma, ürünlerin otomatik olarak raflara doldurulması, malların sevkiyat varış yerine göre sınıflandırılması ve fabrikalardaki süreçler arasında parçaların taşınması gibi işlemlerde kullanılabilir.
Yapay Zekâ Aracılığıyla Otomatik Taşıma Robotlar
Otomatik güdümlü araçlar (AGV), son yıllarda oldukça gelişmiş ve yapay zekaya sahip otomatik taşıma robotlarının ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca, bu robotla, AGV’lerde olduğu gibi manyetik bant kurulumu vb. gerektirmeden işçilere bağımsız olarak mal teslim edebilen robotlar, işçileri takip edebilen otomatik taşıma robotları ve ayrıca, tüm rafları hareket ettirerek kolay kullanım sağlayan ve çalışma ortamı yaratan raf taşıma robotları gibi pek çok farklı tip de ortaya çıkmıştır.
Sıralama
Konveyörler (bantlı konveyörler) ve sıralayıcılar (otomatik sınıflandırma makineleri), büyük miktardaki kargoları sıralayıp sınıflandırmalarının yanı sıra kargoyu taşımak için de kullanılır. Konveyörler ve sıralayıcılar, bir set halinde birleştirildiğinde sınıflandırma konveyörleri olarak da adlandırılır.
Konveyörler (Bant Konveyörler)
Konveyör, üzerine yerleştirilen malları sabit bir hızda taşıyabilen bir tür malzeme taşıma aracıdır. Konveyör (bantlı konveyörler) kullanımına pek çok şantiyede denk gelmek mümkündür.
Sıralayıcı (Otomatik Ayıklama Makineleri)
Konveyör çeşitleri, pan çeşitleri, çapraz bant çeşitleri ve açılır tipler gibi pek çok farklı sınıflandırma türü (otomatik sınıflandırma makineleri) vardır. Sıralama işlemini yapan bu araçlar, kargo üzerinde sınıflandırma işlemini otomatik olarak gerçekleştirir. Boyuna ve enine bantlı konveyörleri birleştiren çapraz bant tipi ise, yüksek hassasiyet ve yüksek hızlı ayıklama için kullanılan çapraz bant ayırıcı olarak adlandırılır.
Otomatik Etiketleme Makinesi
Otomatik etiketleme makinesi, belli bir amaca göre etiketler basan ve bunları konveyör hattındaki kaplara ve karton kutulara otomatik olarak uygulayan bir tür malzeme taşıma aracıdır.
Depolama
Askılar ve raflar, depolama için kullanılan tipik ekipmanlardır. Bunun yanı sıra, raflardaki malların depolanmasını ve yönetimini otomatik hale getirebilen otomatik depolardan da bahsetmek mümkündür. Ayrıca, fabrika otomasyonunda (FA), kargoyu otomatik güdümlü araçlara ileten ekipmanları kapsayan tasarımlar da bulunmaktadır.
Otomatik Depolar
Ürünleri paletle depolayan ve yöneten büyük tiplerden, toplama işlemi için kullanılan özel tiplere kadar, raflardaki malların depolanması ve yönetiminin otomatikleştirildiği pek çok türden otomatik depo bulunmaktadır. Daha yüksek verimlilik sağlayabilmek ve gereken iş gücünden tasarruf edebilmek için otomatikleştirilerek büyük bir depoya dönüştürülen binalar vardır.
Sevkiyat için hazırlama
Sevkiyat, toplama, sınıflandırma/sıralama ve paketleme işlemlerinde, talep edilen ürünleri bulabilmek ve hızlı bir şekilde sevk edebilmek için çalışmalar yapılır ve bu çalışmalar belli bir iş deneyimi gerektirir. Bu deneyimi oluşturan sistemler ise, dijital toplama sistemleri ve otomatik kutu oluşturucularıdır.
Dijital Toplama Sistemleri
Dijital toplama sistemleri, toplama işleminin işçiler tarafından yapılabilmesi için de elverişlidir. Dijital toplama sistemlerinin kullanılmadığı, ürün adedini ve miktarını kontrol edebilmek için yapılan ürün arama işlemlerinde, işçiler fazlasıyla çaba ve zaman harcamak zorundadır. Bu sistemin devreye girmesiyle birlikte, raflara dijital toplama göstergeleri takılarak ürünün bulunduğu yeri tespit edebilmek için göstergenin yanması sağlanır. Böylece, çalışanlar aranan ürünlerin yerini hızlı bir şekilde bulabilir. Dolayısıyla, bu sistem, işçilerin ürün aramakla vakit kaybetmesine engel olarak ürünlere hızlıca ulaşmalarını sağlar ve dolayısıyla, verimli ve ekonomik bir çalışmayı mümkün kılar. Buna ek olarak, işçi eğitimlerinin de azaltılmasına katkıda bulunur.
Otomatik Kutu Oluşturucular
Otomatik kutu oluşturucular, katlanmış bir karton kutunun açılmasını ve açılan kutunun bantlanma işlemini otomatikleştiren bir tür malzeme taşıma aracıdır. Paketleme işlemlerinin yoğun olduğu lojistik merkezlerde, çalışanların karton kutuları hazırlaması zaman aldığından, otomatik kutu oluşturucu araçlar, karton kutuların pratik ve hızlı bir şekilde doldurulup sevk edilmesini sağlamaktadır.
Boyutlandırma, Tartım ve Tarama (DWS) Sistemleri
Boyutlandırma, tartma ve tarama (DWS) sistemleri, gönderilecek öğelerin boyutlarını, ağırlığını ve barkodlarını tek bir tarama işlemiyle belirleyebilir. Sevkiyat hatalarını önlemede önemli bir role sahip olmalarının yanı sıra, bantlı konveyör üzerinde taşınacak öğelerin boyutlarını ve ağırlığını doğru bir şekilde ölçebildikleri için hızlı yapılması gereken sevkiyatların yürütülmesini kolaylaştırır.
