Lojistik Temelleri ve Hedefler

“Lojistik” kelimesi, genellikle pek çok kişiye bir çeşit lojistik merkezi, depo gibi bir saklama alanı veya limanlar arasında seyahat eden kargo ve konteyner gemileriyle dolu büyük kamyonların kullanıldığı nakliye ve teslimat işlemlerini çağrıştırır. Ancak bu anlayış, lojistiğin yalnızca çok küçük bir bölümünü kapsar. Lojistiğe ilişkin bu bilgi eksikliğini giderebilmek adına, bu bölüm, modern yaşam için gerekli olan lojistiğin özünü ve hedeflerini tanıtmak için ayrılmıştır.

Temel Lojistik Bilgileri ve Geliştirme Noktaları Tek Kılavuzda!

Sevk edilen mallardaki artışın işgücü gerektirmesinden dolayı oluşan sorunlar “Lojistik Krizi”ni doğurmuştur. Bu kılavuz, herhangi bir çalışma sahasında verimliliği artırmak için kullanılabilecek lojistik sisteminin temellerini ve iyileştirme noktalarını ele almaktadır.

Lojistik Nedir?

Lojistik, kısaca malların akışı olarak tanımlanabilir. Lojistiğin asıl amacı, bir şirketin mallarının tüketicilere ulaştırılmasıyla ilgili tüm adımları ve süreçleri kapsayan akıştır. Lojistik merkezleri ve depolar, büyük kamyonlarla teslimat, gemi ve uçakla nakliye gibi depolama alanları, söz konusu mal akışı boyunca sadece basit bir kontrol noktasıdır. Dağıtım sistemlerinde malları teslim edebilmek için bilgi işleme uygulaması da aslında bu akışa dahildir ve daha sonra ayrıntılı olarak açıklanacaktır. Bu doğrultuda, öncelikle lojistiğin malları teslim etme akışı olduğunu anlamak önemlidir.

Dağıtım ve Lojistik

Dağıtım kavramı, lojistikle karıştırılabilir. Lojistik, örneğin savaş sırasında gerekli malzemelerin ve askerlerin hareketini planlamayı ve gerçekleştirmeyi içerir. Lojistik, savaşta kazanma ve kaybetme durumları arasındaki farkı yaratan unsur olarak betimlenebilir. Bu nedenle, gerekli malzemelerin hızlı ve düzgün bir şekilde temin edilmesi gerekmektedir ve bunu yapmak için gereken uzmanlık uzun süredir birikerek toplanmaktadır. Dağıtımı daha küçük kategorilere ayırmak gerekirse; ürün dağıtımı, satış dağıtımı ve tedarik dağıtımından oluştuğu söylenebilir. Söz konusu karmaşık mal akışını merkezi olarak yönetme ve daha verimli hale getirme işlemine de lojistik denir. Dolayısıyla, lojistik dağıtım konusunda kapsamlı bir kavramdır. Yine de dağıtım ve lojistiği eşitmiş gibi değerlendirmek doğru değildir.

Lojistiğin Hedefleri

Üretim ve tüketim arasında zamansal ve mekânsal bir boşluk söz konusudur. Lojistiğin amacı ise bu boşluğu doldurmaktır. Günümüze kadar lojistiğin ana görevi, ulaşım verimliliğini artırarak malların teslim süresini kısaltıp mekânsal mesafeyle başa çıkmaktı. Bunların yanı sıra, artık günümüzde yalnızca hız değil, aynı zamanda malların tüketicilere ne kadar sürede teslim edilebileceği de önem kazanmıştır. Bu nedenle, malları verimli ve israfa sebep olmadan teslim ederken, gerekenden fazla veya az stoklamanın önüne geçebilmek için nakliye ve depolama gibi işlevlerin yanı sıra malların miktarını, zamanını ve yerini ayarlayabilecek bir sistem gerekmektedir. Bu doğrultuda belirlenen yeni hedef, israf edilmeden verimli bir şekilde yürütülebilecek bir tür lojistiktir

Lojistik sistemler

Malların sevkiyatını üretim yerinden tüketiciye en hızlı şekilde ve zamanında sağlayan sistem, aşağıda gösterilen lojistik akıştır. Belirtildiği üzere, lojistik, bu malların taşınması, malların depolanması ve paketlenmesi gibi unsurları da içerir.

1. Nakliye ve Teslimat

Üreticiden tüketiciye mal sevkiyatını sağlayan nakliye ve teslimat işlemleridir. “Birincil taşımacılık” olarak da karşımıza çıkabilen taşımacılık işlemi, uzun mesafeli taşımacılık gerektiren malları A noktasından B noktasına sevk etmek olarak tanımlanabilir. Buna ek olarak, “ikincil taşımacılık” olarak da adlandırılabilen ve kısa mesafelerde az miktarda malın sevkiyatını sağlama anlamına gelen bir taşıma işlemi daha vardır. Bu fonksiyon, A noktasından B noktasına taşımacılık sağlayan gibi basit bir akış olmadığından ulaşımdan ayrılır. Bu işlemde söz konusu olan, malları C noktasından birden fazla yere göndermektir. Son olarak, nakliye ve teslimatın lojistik maliyetlerinin yaklaşık %60’ını oluşturduğu söylenebilir.

2. Depolama

Lojistik ve teslimat merkezleri, malların depolanma yerlerine karşılık geldiğinden malları zamanında teslim edebilmek ve üreticilerle tüketiciler arasındaki zaman farkını ayarlamak adına büyük önem taşır. Soğutucu ve dondurucu depolama veya gıda işleme merkezleri gibi malların kalitesini ve değerini koruma işlemlerini yürüten depolama tesisleri de lojistik ve teslimat merkezleri gibi depolama yerlerine karşılık gelir

3. Paketleme

Ürünleri lojistik süreçler sırasında meydana gelen fiziksel hasarlardan (çizikler ve kırılmalar) korumak amacıyla yapılan işlemdir

4. Kargo Taşıma

Kargoyu lojistik merkezlere ve antrepolara taşımak ve yerini değiştirmek için yapılan iş süreci kargo taşıma olarak adlandırılır. Kargo elleçleme altı sürece ayrılır: tasnif, yükleme/boşaltma, nakliye, tahsis (depolama), tasnif ve toplama

5. Dağıtım İşleme

Dağıtım işleme, depoya ve dağıtım merkezine ulaşan malları ayırmak ve ardından bunları tüketicilerin satın alması en kolay olan birimlere yerleştirerek paketleme işlemidir. Ürünleri paketlemek, fiyat etiketlerini uygulamak, ithal mallara etiket yapıştırmak ve giysi iğnelerini kontrol etmek de dağıtım işlemi türleri olarak sayılabilir.

6. Bilgi İşleme

Siparişten toplama, nakliye ve teslimata kadar lojistik akışının merkezi yönetimini yürüten bilgi sistemleri, her gün binlerce öğeyi işleyen lojistik dünyası için oldukça önemli bir hale gelmiştir. Bu durum, bilgi sistemlerinin, herhangi bir üretim yerinden veya fabrikadan sevk edilen ürünlerin güncel durumda nerede olduğunun ve belirlenen varış noktasına ulaşmalarının ne kadar süreceğinin bilgisine ulaşmayı sağlayan malların izlenebilirliği işlemiyle ilişkili olmasından kaynaklanır. Bu sistemlerde, internete ve kurum içi ağa bağlanan taşınabilir bilgisayarlar gibi BT cihazları kullanılmaktadır