Aktarılacak Bilgi ve Formatı
Gerekli Bilgilerin Kaydedilmesi ve İzlenebilirliğin Sürdürülebilmesi için Format Seçimi
Geri izleme ve ileriye doğru izleme uygulamasının temel dayanağı, her süreçte gerekli bilgilerin kaydedilmesi ve saklanmasıdır. Her bir işlem için sadece ürün numaralarını ve parti numaralarını değil, aynı zamanda üretim yeri, son kullanma tarihi, üretim tarihi ve saati, denetim/kontrol detayları ve gönderen/alıcı taraflarının da bilgisine sahip olmanız gerekir.
İzlenebilirlik İçin Gerekli Bilgiler
Bilginin öğeleri, sektör, ürün ve süreç gibi izlenebilirlik aralığına bağlı olarak değişir. Örneğin imalat sektörü için, sevk eden taraf, imalat ayrıntıları, üretim tarihi ve saati, denetim/kontrol tarihi ve saati, sorumlu kişi, üretim hattı ve sevkiyat alan taraf hakkında bilgiye sahip olacaksınız. Gıda sektörü için üretici, üretim yeri, sevk tarihi ve saati, işlenme tarihi ve saati, son kullanma tarihi ve alıcı tarafın bilgilerini edinmiş olacaksınız.
Edinilmesi gereken bilgi örnekleri
Karşılama/Alma hakkında bilgi
(kabul kaydı)
• Ulaşan miktar
• Ulaştığı tarih ve zaman
• Parti/seri bilgisi
• Üretici/imalatçı bilgisi
Üretme/işleme süreçleri hakkında bilgi
(iç süreç kaydı)
• Üretme/işleme miktarı
• Üretme/işleme tarihi ve zamanı
• Parti/seri bilgisi
• Üretim geçmişi
• Denetim/kontrol geçmişi
Sevkiyat hakkında bilgi
(sevkiyat kaydı)
• Sevkiyat miktarı
• Sevkiyat tarihi ve zamanı
• Parti/seri bilgisi
• Sevkiyat alan taraf hakkında bilgi
• Üretici/imalatçı fabrika hakkında bilgi
Tanımlama sembollerine ilişkin kurallar
Bilginin öğeleri, sektör, ürün ve süreç gibi izlenebilirlik aralığına bağlı olarak değişir. Örneğin imalat sektörü için, sevk eden taraf, imalat ayrıntıları, üretim tarihi ve saati, denetim/kontrol tarihi ve saati, sorumlu kişi, üretim hattı ve sevkiyat alan taraf hakkında bilgiye sahip olacaksınız. Gıda sektörü için üretici, üretim yeri, sevk tarihi ve saati, işlenme tarihi ve saati, son kullanma tarihi ve alıcı tarafın bilgilerini edinmiş olacaksınız.
Temsil Formatı ve Aktarım Ortamı (Depolama Ortamı
Bilgi aktarımı için kullanılan, yalnızca insan gözüyle algılanabilen sayılar ve karakterler değil, aynı zamanda barkodlar, 2D kodlar ve elektronik bilgiler de dahil olmak üzere çeşitli tanımlama sembolleri vardır. Bu bilgilerin aktarılması için kullanılan semboller ve temsil yöntemlerine temsil formatı/biçimi denir. Gösterim biçimleri, yalnızca karakterler veya 2D kodlar gibi sembollere atıfta bulunur. Parçalar ve ürünlerle ilgili bilgileri gösterebilmek için kullanılan etiketler veya elektronik etiketler gibi aktarım ortamları (depolama ortamı) ile kullanılmalıdır.
Örneğin, alınan bir parçayı içeren bir karton kutuya etiket yapıştırdığınızı varsayalım. Teslimat tarihinin ve ürün adının kalemle yazıldığı durumda, etiket aktarım aracıdır ve teslimat tarihini ve ürün adını gösteren sayı ve karakterler temsil biçimidir. Veriler doğrudan karton kutunun üzerine yazılırsa, karton kutu aktarım ortamıdır. Veriler doğrudan parça üzerine lazerle yazılırsa yazılan sayılar/karakterler temsil biçimidir ve aktarım ortamı ürünün kendisi olduğu için “hiçbiri” olur.
Kayıt Ortamı
Temsil formatı ve aktarım ortamını kullanarak parça ve ürünler hakkında bilgi ekleyebilirsiniz. Ancak, izlenebilirliği sürdürebilmek için seri numaralarının veya parti numaralarının toplanması ve yönetilmesi gerekir. Sonuç olarak, aktarım ortamından temsil formatının alınması, bu bilgilerin toplanması ve bir şekilde yönetilmesi gerekir. Kâğıt defterler, kişisel bilgisayarlar veya bir bulut sunucusu, kayıt ve yönetim için kullanılabilir. İzlenebilirlikte bunlara kayıt ortamı denir.
Bilgileri bir deftere manuel olarak yazarak veya manuel olarak girerek veya bir kod okuyucu ile bir PC veya sunucuya okuyarak ve göndererek toplar ve yönetirsiniz. Gerektiğinde bilgilerin alınmasına izin vermek için kurallar oluşturduktan sonra, son olarak ileri/geri izlemeyi uygulayabilirsiniz.
Örneğin, alınan bir parçayı içeren bir karton kutuya etiket yapıştırdığınızı varsayalım. Teslimat tarihinin ve ürün adının kalemle yazıldığı durumda, etiket aktarım aracıdır ve teslimat tarihini ve ürün adını gösteren sayı ve karakterler temsil biçimidir. Veriler doğrudan karton kutunun üzerine yazılırsa, karton kutu aktarım ortamıdır. Veriler doğrudan parça üzerine lazerle yazılırsa yazılan sayılar/karakterler temsil biçimidir ve aktarım ortamı ürünün kendisi olduğu için “hiçbiri” olur.
Temsil Formatı, Transfer Ortamı ve Kayıt Ortamının Tipik Bir Kombinasyonu
Karakterler ve sayılar dizisi + Kağıt ortamı
Gösterim biçimi olarak insan gözüyle algılanabilen sayılar ve karakterler kullanılabilirken ve aktarım ortamı olarak etiketler veya çıkartmalar kullanılabilir. Örneğin, 20XX0101 gibi sayılar son kullanma tarihini, LOT000001 gibi karakterler bir partiyi (lot) temsil eder ve ABC0001 gibi karakterler seri numarasını temsil eder. Aktarım ortamı için kullanılan kâğıt ortamlar iki türe ayrılır: etiket veya ambalaj kutusu gibi ürünle entegre olanlar ve fatura veya fiş gibi ürünle gelenler. Kayıt ortamı için bazı insanlar el yazısıyla yazılmış kâğıt defterler kullanır. OCR (Optik Karakter Tanıma) özellikli el tipi mobil bilgisayara sahip bir kişisel bilgisayara (PC) doğrudan kayıt yapmak da giderek daha popüler hale gelmiştir.
Bilgileri bir deftere manuel olarak yazarak veya manuel olarak girerek veya bir kod okuyucuyla bir kişisel bilgisayara (PC) veya sunucuya okuyarak ve göndererek toplar ve yönetirsiniz. Gerektiğinde bilgilerin alınmasına izin vermek için kurallar oluşturduktan sonra, son olarak ileri/geri izlemeyi uygulayabilirsiniz.
Örneğin, alınan bir parçayı içeren bir karton kutuya etiket yapıştırdığınızı varsayalım. Teslimat tarihinin ve ürün adının kalemle yazıldığı durumda, etiket aktarım aracıdır ve teslimat tarihini ve ürün adını gösteren sayı ve karakterler temsil biçimidir. Veriler doğrudan karton kutunun üzerine yazılırsa, karton kutu aktarım ortamıdır. Veriler doğrudan parça üzerine lazerle yazılırsa yazılan sayılar/karakterler temsil biçimidir ve aktarım ortamı ürünün kendisi olduğu için “hiçbiri” olur.
Barkod + Kağıt ortamı
Gösterim formatı olarak barkodları kullanın ve aktarım ortamı olarak etiketler veya ambalaj kutuları kullanarak yazdırın. Barkodlar insan gözüyle okunamadığı için bir kod okuyucu veya başka bir okuma cihazı gereklidir. Buna ek olarak, barkodları etiketlere veya diğer aktarım ortamlarına yazdırmak için bir yazıcı ve yazılım da gereklidir. Kayıt ortamı, nispeten düşük maliyetle kolay bilgi yönetimine, temassız okuma ve uygulamaya izin veren bir bilgisayardır. Bu kombinasyon imalattan gıda, ilaç ve perakendeye kadar çeşitli sektörlerde kullanılmıştır.
Gösterim formatı
Aktarım ortamı
Kayıt ortamı
2D kod ve doğrudan markalama/işaretleme
2D kodların temsil formatı olarak kullanımı son yıllarda giderek artmaktadır. 2D kodlar, daha küçük bir alana maksimum bilgiyi paketlemenize olanak tanır. Okuma güvenilirliğinin oranı da aynı şekilde artmaktadır. Doğrudan parça işaretlemede, bilgiler doğrudan parçalar üzerine işaretlenir. Ayrıca, aktarım ortamı gerekmediğinden işletme maliyetinden tasarruf edilebilir
Gösterim formatı
Aktarım ortamı
Kayıt ortamı
Elektronik bilgi ve elektronik etiket (IC etiketi)
Temsil formatı olarak elektronik bilgi kullanılır ve aktarım ortamı olarak küçük elektronik etiketler (IC etiketleri) kullanılır. Elektronik etiketler bilgileri radyo dalgaları aracılığıyla iletir. Belirli bir alan içinde, bilginin uzak bir yerden bile toplanabilmesi veya çoklu elektronik etiket bilgilerinin eş zamanlı olarak alınabilmesi avantajlıdır. Dezavantaj olarak ise transfer ortamı olarak kullanılan elektronik etiketlerin pahalı olması sayılabilir.
Gösterim formatı
Aktarım ortamı
Kayıt ortam
Temel Bilgiler
İleriye Dönük İzleme ve Geriye Dönük İzleme
Uygulama Temelleri
Tanımlama Sistemi Oluşturma